Anna van Praag

Chaia’s lievelingspony is weg. Nou is dat niet zo heel raar want de ‘manege’ heeft geen hekken, dus die paarden lopen maar zo’n beetje door de campo en je moet ze altijd eerst zoeken als je wilt rijden. Maar nu is Beetle niet teruggekomen, al een week lang. En iedereen is overstuur. Is Beetle het ‘wilde bos’ ingegaan en verstrikt geraakt in het struikgewas? Of is hij misschien… gestolen? En zo ja, door wie? Chaia gaat als een ware Isabel Snoek op onderzoek uit en krijgt vreemde aanwijzingen. Ze heeft briefjes opgehangen in de winkels en zelfs Radio Montefrio ingeschakeld, maar het meest waardevol blijkt de school. Want wie verscheurde de posters die Chaia net nog had opgehangen? En wat betekent het dat verschillende kinderen Chaia in de gang toefluisteren dat ze een pony gezien hebben… in de zigeunerwijk…

Zigeuners

‘Ik ben een zigeuner.’ Ik mag het niet meer zeggen van Bloem en Chaia. ‘Nee, mam, dat kán echt niet.’ Er is iets raars gebeurd met deze zelfverklaarde eretitel en sowieso met het hele imago van de zigeuner in Spanje. Tot voor kort waren ze nog de bonte, flamencodansende bon vivants die met open armen werden ontvangen als ze het dorp aandeden om olijven te komen plukken en die altijd vertrokken met een groot fiesta. Maar sinds de zigeuners goedbedoeld Europa-geld kregen en vaste huizen, stopte het olijvenplukken (dat doen nu de Oosteuropeanen) en bleven de mannen thuis met drank, heel veel drank. De kinderen gaan vaak niet naar school en als ze dat wel doen vormen ze een soort gangs. Luid klappend en stampend verplaatsen zij zich over het schoolplein, iedereen bedreigend die te dicht in hun buurt komt. Ik wil nog steeds de romantiek ervan inzien, maar het is lastig met deze groep die tegelijkertijd underdog én maffia is. Want wat wet is bij de zigeuners, is dat elders niet – en de politie staat het toe.

Chaia’s lievelingspony is weg. Nou is dat niet zo heel raar want de ‘manege’ heeft geen hekken, dus die paarden lopen maar zo’n beetje door de campo en je moet ze altijd eerst zoeken als je wilt rijden. Maar nu is Beetle niet teruggekomen, al een week lang. En iedereen is overstuur. Is Beetle het ‘wilde bos’ ingegaan en verstrikt geraakt in het struikgewas? Of is hij misschien… gestolen? En zo ja, door wie? Chaia gaat als een ware Isabel Snoek op onderzoek uit en krijgt vreemde aanwijzingen. Ze heeft briefjes opgehangen in de winkels en zelfs Radio Montefrio ingeschakeld, maar het meest waardevol blijkt de school. Want wie verscheurde de posters die Chaia net nog had opgehangen? En wat betekent het dat verschillende kinderen Chaia in de gang toefluisteren dat ze een pony gezien hebben… in de zigeunerwijk…

Maffia

Terug naar Beetle de pony. De politie wil dus niet optreden en gaan kijken of het waar is: dat er door meerdere kinderen een zwarte pony is gezien in de zigeunerwijk. ‘Er zijn zoveel paarden bij de zigeuners,’ zeggen ze schouderophalend.
De zoektocht moet dus ook allemaal een beetje op zijn maffia. Chaia vraagt aan haar klasgenoten om stiekem foto’s te gaan maken, maar dat durft niemand. Via-via wordt de directrice van het gehandicaptencentrum ingeseind. Zij geniet als een van de weinigen aanzien bij de zigeuners en moet aftasten of er echt een pony rondloopt.
En nu? Nu kunnen we, heel frustrerend, alleen maar afwachten.
Ik betrap mezelf erop dat ik ineens wat geforceerd langs de zigeunerwijk rijd. Ook al is Beetle voor eeuwig verdwaald in het wilde bos, ik denk bij een groep zigeuners nu toch heel even: ‘stelletje paardendieven’. Weer iets aan diggelen.

Spanje is minder ontwikkeld dan Nederland en Zuid-Spanje is het ergst: een soort olijvenoerwoud. De kinderen in Andalucia missen daardoor een bepaalde aansluiting met de wereld. Dus geven we ze allemaal een gratis computer.
Wat hiervan is waar? In ieder geval het laatste. Alle kinderen van de hoogste twee klassen van de basisscholen in heel Andalucia krijgen vandaag een gratis laptop van de regering. Dus ook onze Chaia. Dat wij hier thuis twee vaste computers en drie laptops hebben, doet niet ter zake. Weken is hier naar toegeleefd, brieven van de schooldirecteur en alles, en vandaag is het zover: de ouders mogen de computers ophalen. Zelfs Chaia doet hysterisch opgewonden alsof ze nog nooit eerder een laptop in handen heeft gehad.

Galopperende oma's

Het theaterzaaltje van de school puilt uit. Oma’s, opa’s, tantes, ooms, broers en zussen, iedereen is gekomen. In de verte demonstreert de directeur mompelend de aan/uitknop van de betreffende laptop. Hij is groen, zie ik, de kleur van Andalucia, en er hoort een rolkoffertje bij.
En dan is het zover. Voor ik begrijp wat er gebeurt, begint het grote rennen. De Dwaze Dagen bij de Bijenkorf zijn er niks bij. Oma’s, opa’s, tantes etcetera, iedereen galoppeert, draaft naar de klas van het kind waar de computer klaar staat. Her en der vallen mensen, huilen kinderen, ergens ontstaat een soort opstootje.
‘Er is toch gewoon voor ieder kind een computer?’ vraag ik verward, maar Chaia staat al aan mijn arm te trekken. ‘Mama, kom nou!’ Overal lopen inmiddels kinderen met groene computertjes, naarstig zoekend naar het internet (wat natuurlijk niet zomaar in de lucht zweeft daar op school, maar dat begrijpt dan weer bijna niemand).

Spanje is minder ontwikkeld dan Nederland en Zuid-Spanje is het ergst: een soort olijvenoerwoud. De kinderen in Andalucia missen daardoor een bepaalde aansluiting met de wereld. Dus geven we ze allemaal een gratis computer.
Wat hiervan is waar? In ieder geval het laatste. Alle kinderen van de hoogste twee klassen van de basisscholen in heel Andalucia krijgen vandaag een gratis laptop van de regering. Dus ook onze Chaia. Dat wij hier thuis twee vaste computers en drie laptops hebben, doet niet ter zake. Weken is hier naar toegeleefd, brieven van de schooldirecteur en alles, en vandaag is het zover: de ouders mogen de computers ophalen. Zelfs Chaia doet hysterisch opgewonden alsof ze nog nooit eerder een laptop in handen heeft gehad.

Stewardess

Dus nu heeft Chaia een kleine groene laptop. Er zit een onmogelijk tekstverwerkingprogramma op dat niet compatible is met word, heb ik alweer gezien. En internet via de wifi gaat een stuk trager dan op de andere computers hier in huis. Maar de spelletjes die erop zitten, zijn leuk, begrijp ik. Plus: dat koffertje. Het heeft wieltjes en ritsjes, een computervak uiteraard, en zelfs een eigen opvouwbaar regenjasje in weer een ander vak. Bijna alle kinderen van de hoogste klassen gebruiken het computerkoffertje nu als schooltas. En dus trippelt ook Chaia voortaan elke ochtend naar de schoolbus met een knalgroen stewardessenkoffertje achter zich aan. Haar mooie oililyschooltas ligt werkeloos in een hoek, net als de groene laptop. Maar dat koffertje is inderdaad prachtig!

Slecht-nieuws-telefoontjes zijn altijd eng en deze al helemaal: de vader van Ilco is omgevallen, de reus geveld. Hoe kan dat? Ja, hij is 88, maar deze opa gaat 100 worden, dat wisten we zeker. Zo’n rots in de branding, zo’n man als een boom, nooit ziek. Zo’n stille, bijna norse verschijning die dan ineens zeldzaam lief uit de hoek kan komen. Ilco vliegt meteen naar Nederland, ik blijf op de berg achter met drie wanhopig snikkende meisjes. ‘Opa, opa, neeeeee!’

Vijfentwintig procent

Opa is niet dood, wat op zich al een wonder is als je aorta is gescheurd. Twee dokters willen niet opereren (te risicovol, te oud), maar de derde durft het aan en dan volgt een operatie van zeven uur en een spannende wake.
Drie dagen verder zijn we inmiddels en pas nu durf ik het op te schrijven: hij gaat het misschien wel halen, de reus. Vijfentwintig procent overlevingskans en vooralsnog is opa daarbij. Heel veel is nog onduidelijk, maar Ilco smst uit het ziekenhuis ‘Het eerste grapje is alweer gemaakt’. Wat voor grapje staat er helaas niet bij.
En dan kan ik eindelijk zelf ophouden met mijn adem in te houden. Tot nog toe was ik bang, stoer, en vooral ook heel boos. Maar nu… Het zou een moment moeten zijn om door te zakken met vriendinnen, om nieuwe jurkjes te kopen in fijne winkeltjes in Amsterdam, om het leven (of ieder sprankje daarvan) te vieren. Maar hoe doe je dat in Montefrio waar de regen nog steeds gestaag neerdaalt?

Slecht-nieuws-telefoontjes zijn altijd eng en deze al helemaal: de vader van Ilco is omgevallen, de reus geveld. Hoe kan dat? Ja, hij is 88, maar deze opa gaat 100 worden, dat wisten we zeker. Zo’n rots in de branding, zo’n man als een boom, nooit ziek. Zo’n stille, bijna norse verschijning die dan ineens zeldzaam lief uit de hoek kan komen. Ilco vliegt meteen naar Nederland, ik blijf op de berg achter met drie wanhopig snikkende meisjes. ‘Opa, opa, neeeeee!’

Varkenstroost

Dan staat daar ineens buurvrouw Belen, zoals altijd mijn engel in Spanje ‘Ik heb iets voor je gekookt, kom maar mee.’ Dat ‘iets’ blijken verse varkensoortjes te zijn, zachte glibberige lapjes, opgediend met warme bloedworst, dikke plakken lillend vet en heel erg veel wijn. Een koningsmaal! ‘Mijn eigen vader mis ik nog elke dag,’ snikt Belen, beneveld door de drank, ‘Maar weet je,’ en ze grijpt aangedaan mijn arm, ‘het is allemaal in de handen van God.’ Een diepe rust komt over mij, mijn boosheid smelt weg als sneeuw. Tussen de vet- en alcoholdampen begrijp ik ineens alles.
Als de meisjes uit school komen treffen ze mij tot hun verbijstering aan bij Belen in de keuken. ‘Mam, je neus is rood,’ moppert Chaia. ‘Kom je mee, ik heb kiespijn, een proefwerk, je moet me overhoren, mijn werkstuk uitprinten, ik ben misselijk, heb je nou eindelijk mijn vuile sokken gewassen en ik heb honger wat eten we vanavond…’
Met hernieuwde moed beklim ik de berg. Opa leeft en die andere reus daarboven misschien ook – kom maar door met die stinksokken!

Ik word wakker en denk feestelijk: 8 maart vrouwendag!
Dat denk ik trouwens helemaal in mijn uppie. Niemand van mijn vriendinnen zal me vandaag een mail sturen met ‘gefeliciteerd met vrouwendag’ erin. Ze hebben er helemaal niks mee, met dit Aletta Jacobsgevoel van sterke vrouwen. Neem Suze Groenweg, de eerste vrouw in de tweede kamer, die was een verre tante van mijn moeder. Dat is toch stoer? Of ‘brood en rozen’, dat was de leus van de vrouwen die ruim honderd jaar geleden voor het eerst de straat op gingen. Brood en rozen, dat vind ik mooi….
Maar hier haken zelfs mijn bloedeigen dochters af. Ze luisteren heus wel braaf naar mijn uitleg over wat dat is, vrouwendag. ‘O ja , dia de mujer, dat hebben we op school gehad’ (de Spaanse scholen zijn erg goed in feestdagen). Maar daarna gaan ze gauw weer met de barbies spelen. Barbies! Toen ik twaalf was, was dat ongeveer het meest seksistische (en dus bijna verboden) speelgoed wat je kon hebben. Ik kijk naar ze en denk: is dit de nieuwe generatie vrouwen, de vierde feministische golf zeg maar?

Sluiers

Of neem de kwestie ‘hoofddoekje’. Op reis hebben we zoveel vrouwen met hoofddoeken gezien dat onze meiden nergens meer van opkijken. Sterker nog, toen we laatst weer in Marrakech waren, voelde het alleen maar vertrouwd: ha leuk, we zijn weer op reis. Dat vrouwen sterk zijn, en al helemaal in Afrika, zagen ze toch wel, ze keken met gemak door al die sluiers heen.
Zelfs in Iran, toen we zelf gesluierd moesten, vonden de meiden het alleen maar enig: mooie glittersjaals uitkiezen! Nieuwe knooptechnieken leren! Ikzelf had het lastiger, miste de wind door mijn haar. En ook vond ik het stom om een raar soort onzichtbaar te zijn in zo’n duidelijke mannenmaatschappij. Dus uiteindelijk, toen we konden kiezen in welk land we weer een tijdje wilde neerstrijken, dachten Ilco en ik: geen islamitische plek – juist omdat we dochters hebben. Liever zien we ze ergens waar de voetstappen liggen van Aletta, Suze of (andere heldin) Rosa Luxemburg.

Die ervaring in Iran heeft de burka bij mij niet populair gemaakt. Maar dat geldt niet voor Bloem, Chaia en Dunya. Het hele onderwerp interesseert ze nou echt helemaal niks. In hun universum is het eigenlijk allemaal heel simpel: met of zonder hoofddoek, iedereen is gelijk van barbie tot burka-moslima. In Spanje, in Nederland, Marrakech… overal en altijd.
Waarmee ze overigens precies datgene zeggen waar de Rosa’s, de Aletta’s en de Suzes zo keihard voor hebben gestreden!

Prachtige Marrakech-foto’s van Ilco op:
http://www.flickr.com/photos/12966304@N00/sets/72157623568065448/show/

‘Neem je ook kippen?’ vragen de mensen. ‘Lekker je eigen eitjes eten. Neem je geiten, leuk zelf kaas maken! Of paarden, honden?’ En dan komt er zo’n idyllische blik in hun ogen. Zo’n ‘droomhuisje in Toscane’ blik. Want het kan, op zich, bij onze boerderij tussen de olijfbomen. Ruimte genoeg.
Ik haast mij dan altijd om nee te roepen. Zelfs tegen paardendochter Chaia. Nee, we doen het niet, nee, ook geen paard. ‘Maar mam… alsjeblieft…’ NEE!
(lees verder wat er toen gebeurde)

Harrie

We hebben één huiskat en vijf zwerfkatten op het erf (soms meer). Dat is precies de hoeveelheid zorg die ik aankan. Katten zijn makkelijk. Je kunt ze alleen laten als je op reis gaat en ze ruimen hun eigen poep op, meestal.
Maar toen kwam Harrie dus. Zo’n Disneyhond met druipende haren die in de regen enorm hondachtig voor de deur zat en dapper kwispelde als de kinderen naar buiten kwamen. Eerst gaven wij hem onze etensrestjes, zoals we dat in Afrika bij de zwerfkinderen deden. Toen kwamen (en ik was eigenlijk al tegen) de hondenbrokken. En op een dag toen het zo verschrikkelijk regende dat je nou echt eens kon spreken van hondeweer en cats and dogs en Harrie alleen nog maar zat te rillen voor die deur, maakten Ilco en Chaia een hondenhok in het houthok buiten. Met een dekentje en speeltjes. En zo kwam Harrie ons leven binnen.

‘Neem je ook kippen?’ vragen de mensen. ‘Lekker je eigen eitjes eten. Neem je geiten, leuk zelf kaas maken! Of paarden, honden?’ En dan komt er zo’n idyllische blik in hun ogen. Zo’n ‘droomhuisje in Toscane’ blik. Want het kan, op zich, bij onze boerderij tussen de olijfbomen. Ruimte genoeg.
Ik haast mij dan altijd om nee te roepen. Zelfs tegen paardendochter Chaia. Nee, we doen het niet, nee, ook geen paard. ‘Maar mam… alsjeblieft…’ NEE!
(lees verder wat er toen gebeurde)

Rode halsband

Goed, even in vogelvlucht. Harrie moet daar weer uit, uit ons leven. Denk: hondenpoep op leuke patio, denk: fijne kitsch kitchen vliegengordijnen geheel aan flarden, denk: alle lieve zwerfkatten verjaagd, denk: blaffen.
‘Bij de gemeente hier vangen ze zwerfhonden op,’ zei mijn hippe Spaanse vriendin Toñi. Ik kon haar wel zoenen, wat enorm vooruitstrevend van Montefrio! ‘Ja hoor,’ lachte ze, ‘ en als ze hun echte huis niet snel vinden, maken ze ze direct voor je dood.’
Aha. Ik kan Chaia veel aandoen, maar niet dit. Dat zou de rest van haar leven ernstig traumatiseren.
Verder gezocht. En ja hoor! Lieve Engelse dame van de ‘dog rescue service’. Sturen die Spaanse zwerfhonden naar moedige gezinnen in Duitsland met dierenliefde. Helmaal goed, soms krijg je zelfs een fotootje. Het is alleen… de Engelse dame is nu al twee keer niet komen opdagen op de afgesproken tijd en Harrie is er nog steeds. Wat ze wel voor de deur heeft achtergelaten de laatste keer, is een rode halsband. Die ligt hier nu dreigend voor me op mijn bureau. Wat betekent dat?
Ik ben er helemaal niet gerust op. 

O ja, en waarom Harrie Harrie heet: dat weet je meteen als je naar de geweldige nieuwe voorstelling gaat van mijn vriendin Mylou Frencken.

‘Ga je zó olijfpitten scheppen?’
Glimmend paars jurkje, mijn nieuwe Marrakech-ring, elegante muiltjes, felrode lippenstift.
JA, zo ga ik olijfpitten scheppen. Onze verwarming brandt op pitten, heel milieubewust, maar wat ze er niet bij zeiden toen we hem kregen: hoeveel je daarvan nodig hebt per dag. Op en neer rijden naar de olijfoliefabriek is een terugkerend klusje voor Ilco geworden, en soms voor mij. Zelfs als je net dagen achter elkaar walmend van de musk door Marrakech hebt geflaneerd.
In de fabriek helpt het trouwens enorm, mijn outfit. Ik hoef maar een paar keer vaag met een schep te wapperen, of ik krijg al hulp van alle kanten en de gevulde zakken worden zo hup in de auto getild. En zelfs als ik, bevallig wegrijdend, met de Landrover een volle olijvenkar ram, blijven ze lachen.
En ik? Ach, ik ben hier helemaal niet. Ik ben lekker nog in Marrakech.

Not in Kansas anymore

En dan hebben we ook nog het weeralarm. In Montefrio graven ze inmiddels met grote machines nieuwe rivieren om al het water af te voeren. Plus die storm dit weekend, een meteorologische bom, noemen ze het geloof ik. Zo’n ‘Toto, I have a feeling we’re not in Kansas anymore’ storm. De president zelf op de televisie: ‘Blijf rustig mensen, blijf binnen.’
Maar ik denk: lente. Ik denk: Marrakech, verwachting in de lucht, kinderen die in de avondschemer buiten spelen op de daken. Geroosterd vlees eten bij een stalletje op het grote plein. De smaak van duizend kruiden en servies in het allerblauwste blauw. Het zware zilver van berberkettingen om je hals.
Ja, ik hoor die wind wel brullen en ik zie heus wel van alles door de lucht vliegen boven de olijfbomen en zelfs op onze patio. Af en toe waait er een deur open, die doen we snel weer dicht; we verschansen ons in onze boerderij, die bovenop de berg staat als een Arabisch fort.
Ik doe de gordijnen dicht, ik ga couscous maken.

Er zit een man met een ei op het grote plein. Een rauw ei en eromheen staan drie waxinelichtjes. Wat doet die man daar?
Hij probeert dat ei te koken, zegt Bloem.
Hij voorspelt de toekomst, zegt Ilco, en dat denk ik ook. In dat ei zit natuurlijk alles dat nog komt, je nieuwe leven na nu.
LEES VERDER

Meisjesglimdingen

Slangenbezweerders, goochelaars, bedelende kindertjes, feeksen die je handen betekenen met henna en woest worden als je ze niet heel veel geld geeft, als haremvrouwen verklede mannen die o zo sexy buikdansen, violisten, theeverkopers, nachtelijke eetstalletjes, heel 1001 nacht is tot leven gekomen op dit plein. 
Onze koffers vullen zich met geuren. Rozenzeep, musk, rode safraan, de allerzoetste kaneel. En met meisjesglimdingen natuurlijk. Ringen, kettingen, spiegeltjes, een knalrose kaftan voor Dunya. De meiden lopen zich op de eindeloze markt voortdurend blaren op de nieuwe muiltjes. 
Ik voel nu pas hoe moe mijn hoofd was van al dat schrijven de laatste tijd. Het is geweldig om je zintuigen op 100 te zetten en je gedachten op 0. En daarom loop ik ook met een boog om de man met het ei heen. Even time out tussen de sprookjes.